3981-) Bana bu hadîsi Ebû-t-Tâhir de rivâyet etti. ki): Bize İbn Vehb haber verdi. ki): Bana Yûnus rivâyet etti. H. bu hadîsi İbn Kafi1 dahi rivâyet etti. ki): Bize İbn Ebî Füdeyk rivâyet etti. ki): Bana Dahhâk haber verdi. H. bu hadîsi Süveyd b. Saîd de rivâyet etti. ki): Bize Hafs b. Meysera rivâyet etti. ki): Bana Mûsâ b. Ukbe rivâyet etti. Bu râvilerin hepsi Nâfi-den bu isnâdla yukarıkilerin hadîsi gibi rivâyette bulunmuşlardır. hadîsi Buhârî ile Nesâî «Büyü-» bahsinde tahrîc etmişlerdir. lügat mânâsı itişip kakışmaktır. Burada tahmin suretiyle kuru yemiş karşılığında taze yemiş satın almaya müzâbene denilmesi bu alış verişte kavga gürültü fazla olduğu ve alanla satandan her biri hakkını müdafaa ettiği içindir. Kazzâz’ın «El-Câmi-» adlı eserinde müzâbene şöyle ta-rîf edilmiştir: «Müzâbene: Aldatmayı tezammun eden her alış veriştir. Göz karariyle satılıp kilesi ölçüsü ve sayısı bilinmeyen şeylerin satışı bu kabildendir.» İmâm Şâfiî-ye göre müzâbene: Meçhulü meçhulle yahut meçhulü nakdi ribâ cinsinden olan malûmla satmaktır. İmâm Mâlik-in kavli de bu ise de onun tarifinde ribâ kaydı mu-teber değildir. Ömer İbn Abdiiberr: «Bu hadiste müzâbenenin tefsiri ya İbn Ömer yahut Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) tarafından yapıldığında ulemâ arasında hilaf yoktur. En azından İbn Ömer tarafından yapılmıştır ki hadîsi rivâyet eden de odur; binâenaleyh makbuldür. Kaldı ki bu hususta muhalefet eden de yoktur.» diyor. buğdayı peşin buğdayla satmaya münâkale derler. Bazıları münâkaleyi: «Yerden çıkan mahsulün üçte biri yahut dörtte biri gibi muayyen bir miktarını vermek suretiyle yapılan müzâreadır.» diye ta-rif etmişlerdir. Bu takdirde muhâkale muhabere mânâsında kullanılmış olur. Muhâkaleyi: «Ekini kemâle gelmeden satmaktır.» diye ta-rif edenler olduğu gibi: «Yeri buğday karşılığında kiralamaktır.» diyenler de vardır. Ömer İbn Abdilberr-in beyânına göre ulemâ kuru üzüm karşılığında taze üzüm safî buğday mukabilinde başakta buğday satmanın haram olduğunda ittifak etmişlerdir. Cumhûra göre taze üzümle taze hurmanın devşirilmiş veya ağaç üzerinde olması hüküm itibariyle hep birdir. Yalnız İmâm A-zam devşirilmiş üzüm buğday ve hurmanın kendi misli kuru üzüm buğday ve kuru hurma karşılığında satılabileceğini söylemiştir. Fazlalıkla satmaya cevaz vermemiştir. İbn Münzir: «Zannederim Ebû Sevr de İmâm A-zam-a muvafakat etmiştir.» diyor. Battal; «Ulemâ hurma ağacının üzerindeki hurmayı kuru hurma karşılığında satmanın caiz olamayacağına ittifak etmişlerdir; zira bu satış müzâbenedir; Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) onu yasak etmiştir. Devşirilmiş taze hurmayı o miktar kuru hurma ile satmaya gelince: Cumhûra göre hurmayı cinsi cinsine satmak ne misli misline ne de fazlalıkla caiz değildir. Hanefîler-den İmâm Ebû Yûsuf ile İmâm Muhammed-in mezhepleri de budur...» demiştir.