4169-) Bana İshâk b. Mansûr rivâyet etti. ki): Bize Ubeydullah b. Mûsa Seyhan-dan o da Yahya-dan o da Ebû Seleme-den o da Ebû Saîd-den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) devrinde bayağı hurmayı —ki muhtelif kuru hurmanın karışığıdır— bir ölçek mukabilinde iki Ölçek vererek satardık. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bunu duydu ve: ölçek hurmaya bir ölçek hurma; iki Ölçek buğdaya bir ölçek buğday ve iki dirheme bir dirhem olmaz!» buyurdular. hadîsi Buhârî «Büyü-» bahsinde tahrîc etmiştir. ölçek hurmaya bir ölçek hurma olmaz ilâh...» cümlesinden mu-râd: iki ölçek hurma vererek bir ölçek hurma almak haramdır; demektir. Arapların «cem-» dedikleri bayağı hurma elli çeşit hurmanın bir araya getirilmesinden meydana gelirmiş. Bununla beraber yine de hurma cinsi olmaktan çıkmadığı için Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bunda fark gözeterek fazlalıklı satış yapmayı yasak etmiştir; çünkü fazlalık ribâ olur. «Onu hemen iade edin» cümlesi fâsid satışla alınan bir malın iadesi vacib olduğuna delildir. mallarından olan dirhemin yani gümüşün hükmü de böyledir.