4224-) Bana Ebû Kâmil Fudayl b. Hüseyn El-Cahderî rivâyet etti. ki): Bize Abdülazîz b. Muhtar rivâyet etü. ki): Bize Hâlid El-Hazzâ- Yûsuf b. Abdillâhdan o da bahasından o da Ebû Hüreyre-den naklen rivâyette bulundu ki Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem): hakkında ihtilâfa düşerseniz yolun genişliği yedi arşın yapılır.» buyurmuşlar. hadîsi Buhârî «Mezâlim» bahsinde tahrîc etmiştir. Arşın demektir; hem nıüzekker hem müennes bir kelimedir. Bazı rivâyetlerde müzekker bazılarında müennes olarak zikredilmesi bundandır. Burada zirâ-dan murâd: Her beldede âdet olan arşın ve metre gibi şeylerdir. yol hakkında Nevevî şunları söylüyor: «Bir kimse mülkü olan yerin bir kısmını gelip geçenlere yol ayırsa bu yolun miktarı o kimsenin ihtiyarına bırakılır. Efdal olan yolu geniş bırakmaktır. Ama hadîsten murâd bu değildir. Şayet yol bir cemaatin arazîsi arasında bulunur da onu yenilemek isterler ve şu kadar olsun diye bir miktar üzerinde anlaşırlarsa bu anlaşma mu-teber olur; yolun ne kadar olacağında ihtilâf ederlerse o zaman yol yedi arşın bırakılır. îşte hadîsten murâd budur. Ama yedi arşından daha geniş olarak yapılmış bir yol bulursak bu yolun az da olsa hiç bir yerini benimsemeye kalkışmak hiç bir kimseye caiz değildir. Yalnız etrafındaki hâli yerleri işlemek caizdir. Yoldan geçenlere zarar vermemek şartiyle bu yeri ihya suretiyle mülk edinebilir...» bu hadîsin yeni açılacak yollar hakkında olduğunu söylemiş; El-Mühelleb (-83): «Bu hüküm evlerin arasındaki yollır hakkındadır. Ev sahipleri aralarında yol açmak isterlerse yedi arşın genişliğinde yapmaları îcâbeder tâ ki gelip geçenlere ve yük getirip götürenlere zarar vermesin.» demiştir. bu hükmün ulemâya göre vücûp ifade ettiğini bildiriyor. bu hadîsin ana caddeler hakkında olduğunu mahalleler arasında yeni açılacak yolların anlaşmaya bağlı olup yedi arşından daha az da olabileceğini söylemişlerdir.