4247-) Bana bu hadisi Ebû Bekr b. Nâfi- de rivâyet etti. ki): Bize Gunder rivâyet etti H. Züheyr b. Harb dahi rivâyet etti. ki): Bize Abdurrahmân yani İbn Mehdi rivâyet etti. iki râvi: Bize Şu-be bu isnadla rivâyette bulundu demişlerdir. Ancak Gunder-in hadîsinde: «Her kim yük bırakırsa ona ben veli olurum.» ibaresi vardır. hadîsi Buhârî «Kefalet» ve «Nafakaat» bahislerinde; Tirmizî «Cenâiz»de muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. şerifte geçen (daya-) ve (day-a) tâbirleri: Yoksulluk mânâsına gelen masdarlardır. Burada ölen kimsenin mirasçıları masdarla sı-fatlanmıjlardır. Maksad: Fakru zaruret sahibi muhtaç ve mahvolmuş çoluk çocuk bırakırsa demektir. Asıl İtibariyle ağırlık demekse de burada ondan da murâd: Çoluk-çocuktur. Fütuhattan murâd: Alınan ganimetlerdir. zamanlarda Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in borçlu kimselerin cenaze namazlarını kılmaması sağlıklarında borçlarını ödemeye teşvik içindi. Fütuhattan sonra böylelerin namazlarını kılmağa başladı. beyanına göre hadîs-i şerifin: borçlu olarak Ölürse o borcun ödemesi bana aittir...» cümlesi borçlu Ölenlerin namazlarım kılmadığını bildiren hadîsleri neshetmiştir. Bu bâbta İbn Abbâs (radıyallahü anh)-dan rivâyet olunan bir hadîste şöyle deniliyor: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) borçlu olarak ölen kimsenin namazını kılmıyordu. Derken Ensârdan bir zât vefat etti. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): borcu var mı?» diye sordu. Evet dediler. ise cenazenizin namazını kılın! buyurdu. üzerine Cebrail (aleyhisselâm) inerek şunları söyledi: (azze ve celle) buyuruyor ki: Benim indimde zâlim ancak zulüm israf ve isyan hususunda borçlanandır; çoluk çocuk sahibi namuslu kimseye gelince: Onun namına ben ödeyeceğime kefilim.» işitince Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) hemen o zâtın cenaze namazını kıldı ve bundan sonra: kim yoksulluk veya borç bırakırsa bana yahut benim üzerime kalır; kim mîras bırakırsa ailesi efradına kalır.» buyurdu. Bir daha böy-lelerinin namazlarım kıldı.» diyor ki: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in Ölen bir kimsenin borcunu üzerine alması ihtimâl yüksek ahlâkı iktizası bir teberru- olup vâcib değildi.» (sallallahü aleyhi ve sellem)-in bu borcu nereden ödediği ihtilaflıdır. Kendi malından ödediğini söyleyenler olduğu gibi müslüman-lar yararına gelen mallardan ödediğini ileri sürenler de vardır. Keza bu ödemenin ona vâcib olduğunu söyleyenler bulunduğu gibi teberru- suretiyle verdiğine kail olanlar da vardır.