4474-) Bize bu hadîsi Osman b. Ebî Şeybe de rivâyet etti. ki): Bize Cerîr rivâyet etti. H. İshâk b. İbrahim de rivâyet etti. ki): Bize Cerîr ile Îsâ b. Yûnus haber verdiler. H. İbn Ebî Ömer dahi rivâyet etti. ki): Bize Süfyân rivâyet etti. râvilerin hepsi A-meş-den bu isnâdla rivâyette bulunmuşlardır. Cerîr ile Isa b. Yûnus-un hadîsinde: «Çünkü o ölümü îcâd etti.» denil-mistir. Onlar: «ilk» sözünü zikretmemişlerdir. hadîsi Buhârî «Enbiyâ Diyât» ve «İ-tisâm» bahislerinde; Tirmizî «İlim»de; Nesâî «Tefsîr» ve «Muharebemde; İbn Mâce «Diyât»da muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. murâd: Âdem (aleyhisselâm) ilk oğlundan murâd da Kaabil-dir. Kaabil yirmi beş yaşında iken yirmi yaşındaki kardeşi Hâbili haksız yere öldürmüştü. Ulemâ bunun sebebi hususunda ihtilâf etmişlerdir. Süddî-nin Mücâhid tarîki ile İbn Abbâs (radıyallahü anh)-dan rivâyetine göre: Hazret-i Havva çocuklarını biri kız biri oğlan olmak üzere ikiz doğururmuş. Yalnız Şît (aleyhisselâm)-ı tek doğurmuş. Hazret-i Âdem yeryüzüne indikten yüz sene sonra Kaabil ile kız kardeşi Iklîmâ-yi bilâhare Hâbil ile kız kardeşi Leyûzâ-yi doğurmuş. Hazret-i Âdem oğullarına bir batından doğdukları kız kardeşlerini vermez; onları ayn batından doğan kızlarla evlendirirmiş. Hâbil ile Kaabil bulûğa erince Cenâb-i Hak Hazret-i Âdem-e Kaabil ile Leyûzâ-yı Hâbil ile de Iklîmâ-yi evlendirmesini emir buyurmuş. Iklîmâ pek güzelmiş. Kaabil —ikiz kardeşi olmasına rağmen— onunla evlenmek istemiş. Hazret-i Âdem (aleyhisselâm) onlara birer kurban teklif etmiş. Kaabil çiftçi Hâbil davar sahibi imiş. Kaabil içinden: «Habil Iklîmâ-yı aldıktan sonra benim kurbanım kabul edilse ne olacak edilmese ne olacak!» diyerek en kb-tü mahsûlünden bir yığın zahireyi kurban ayırmış. Habî1 ise Allah-ın rizâsmı dileyerek sürüsünün içinden en semiz koçu ve bir mikdar sütle yağı kurbân ayırmış. O zaman kimin kurbanı kabul edilirse gökten beyaz bir ateş inerek onu yermiş. Gökten inen ateş Hâbi1-in kurbanını yemiş; Kaabi1-inkine dokunmamış. Kaabi1 buna içerliyerek Hâbil-i öldürmüş. yeri ile Hâbi1-in nerede ve nasıl öldürüldüğü de ihtilaflıdır. Ekser-i ulemâya göre kurbanın yeri Hindistan-dır. Kaabil kardeşini taşla öldürmüştür. Boğduğunu söyleyenler olduğu gibi demirle öldürdüğünü söyleyenler de vardır. Sahîh kavle göre ölüm vak-ası da Hindistan-da olmuştur. geçen «kifl» kelimesi: Nasîb ve cüz- mânâsına gelir İmâm Halil: «Günâh ve sevabın kifli: tki katı mânâsına gelir.» demiştir. şerîf İslâm-ın kaidelerinden biridir. Kaide şudur: Bir kimse bir kötülük icad ederse o kötülüğü işleyen her insanın kazandığı günahın bir misli —tâ kıyâmete kadar— îcâdçıya da verilir. Hayır îcâd edenin hali de böyledir. Ona da yolundan gidenlerin sevabı verilir. Bu babda: kim bir hayra delâlet ederse o hayrı işleyenin kazandığı ecrin bir misli de kendisine verilir.» hadîsi. He daha başka sahîh hadîsler de vardır.