Hacet Yokken Çok Mesele Sormaktan Vermeyip İstemekten —ki Bundan Murad Ödemesi Gereken Bir Hakkı Edadan Kaçınmak Yahut Hakkı Olmayan Şeyi İstemektir— Nehiy Bâbı
4579-)
Bize Şeybân b. Ferrûh da rivâyet etti. ki): Bize Ebû Avâne Süheyl-den bu isnadla bu hadisin mislini hemen haber verdi. Yalnız o: «Sizin için üç şeye gazab eder.» demiş; «Tefrikaya düşmemenize» cümlesini zikretmemiştir. beyanına göre Allah-ın rızasından murâd: Emri ve sevabıdır. ve keraheti de yasakları ve cezasıdır. Yahut rızası: Bazı kullarına sevap murâd etmesi; sehat ve keraheti de azap ve ikâb irade buyurmasıdır. ipine sarılmaktan maksat: Ahdinde durmak ve onun kitabına tâbi- olmaktır. İp demektir. Ahid emân vuslat ve sebebe de habl denir. Kelimenin bu mânâlarda kullanılması yine ip mânâsı ile alâkalıdır. Araplar başları dara geldiği zaman ipe tutunarak kurtuldukları maksatlarına vasıl oldukları için kelime bu mânânalara da istiare edilmiştir. düşmemekten maksat: İslâm birliği ve cemâatidir. İslâm-ın bu büyük kaidesi gerek Kur-ân-ı Kerîm-de gerekse birçok hadîs-i şeriflerde emir ve beyan buyurulduğu halde maalesef müslümanlar arasına düşmanları tarafından çeşitli yollarla tefrika sokulmuş yüz yıllar boyunca çığ gibi büyüyen bu azîm âfet günümüzde en korkunç bir ejderha en tahripkâr bir kanser mahiyetini almıştır. Allah müslümanlara intibahlar nasîp etsin! kaal: Dedikodu demektir ki hiç işine girmediği halde başkalarının yapıp ettiklerini söyleyip dinlemekten ibarettir. ve kaal kelimelerinin hakikatleri hususunda iki görüş vardır. Birinci kavle göre bunlar birer fiildir. «Kile» meçhul «kaale» de ma-lûm-dur. Ve kile: Denildi; kaale: Dedi mânâsında kullanılmış olup dedikoduyu ifade ederler. İkinci görüşe göre bu kelimeler birer mecrûr münevven isimdir. Kîl kaal kavl ve kaale hep aynı mânâya gelirler ve söz demektirler. suâlden murâd: Meselelerde kat-iyet aramak ve olmamış şeyleri nahak yere çok çok sormaktır. Birçok sahih hadîslerde bundan nehiy buyurulmuştur. Selef-i salihîn bunu kerîh görürlerdi. göre çok sulden murâd: İnsanlardan mal istemek yani dilenmektir. Bu hususu dahi birçok sahîh hadîsler men- etmiştir. Çok sual hakkında daha başka te-vîller de yapılmıştır. itlafı malı dînen meşru- olmayan yerlere sarf etmektir. Bunun yasak edilmesinin sebebi ifsâd olmasıdır; Allah fesadçılan sevmez. Bir de malını telef eden kimse çok defa başkasının malına göz diker.
Kaynak: Sahîh-i Müslim Da-vâlar
Konu: Hacet Yokken Çok Mesele Sormaktan Vermeyip İstemekten —ki Bundan Murad Ödemesi Gereken Bir Hakkı Edadan Kaçınmak Yahut Hakkı Olmayan Şeyi İstemektir— Nehiy Bâbı