4777-) Bana Muhammed b. Hatim rivâyet etti. ki): Bize Behz rivâyet etti. ki): Bize Hammâd b. Seleme rivâyet etti. ki): Bize Sabit Enes-den naklen rivâyet etti ki Hendek (harbi) günü Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)’in ashabı: sağ kaldıkça ebediyyen İslâmiyet üzerine Muhammed-e bey-at edenleriz!» derlermiş. Yahut râvi Sabit «İslâmiyet üzerine» yerine «Cihâd üzerine» demiştir. (Burada) Hammâd şekketmiştir. (sallallahü aleyhi ve sellem) de: Gerçekten hayır ahiret hayrıdır. O halde sen Ensarla Muhacirlere mağfiret eyle!» dermiş. hadîsin Berâ- rivâyetini Buhârî «Cihâd» «Megâzi» ve «Temenni» bahislerinde; Nesâî «Siyer»-de tahrîc ettiği gibi Sehl rivâyetini Buhârî «Menâkıb» ve «Megâzî» bahislerinde; Nesâî «Menâkıb» ile «Rikaak»-da; Enes rivâyetini Buhârî «Cihâd Menâkıb» ve «Rikaak» bahislerinde; Nesâî «Rikaak» ve «Menâkîb»--de muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. harbi hicretin beşinci yılında olmuştur. Buna Ahzâb muharebesi dahi denilir. Hızibler kabileler demektir. Arap kabileleri Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ile harp etmek için birleşmişlerdi. Bunu haber alınca Medîne-yi müdafaa için etrafına hendek kazmaya karar verdiler. Bu karara Hazret-i Selmân-ı Fârisî-nin tavsiyesiyle vardıkları rivâyet olunur. soğuk bir günde muhacirlerle Ensâr tarafından kazılmıştır. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ashabının aç ve çıplak olmalarına rağmen canla başla hendek kazmağa çalıştıklarını görünce: Gerçekten hayât âhiret hayatıdır imdi sen Ensarla Muhacirlere mağfiret eyle!» diye duâ etmiş; onlar da kendisine: sağ kaldıkça ebediyyen cihâd (bir rivâyette İslâmiyet) uğruna Muhammed-e bey-at eden kimseleriz!» diye mukabele etmişlerdir. muhtelif şekillerde okunduğu rivâyet olunmuştur. hayâtından başka hayât yoktur!» cümlesinin mânâsı: «Ondan başka baki hayât yahut matlûb hayât yoktur.» demektir. rivâyetler: Bina yaparken racez okumanın müstehab olduğuna memleketi İ-mar için yeri kazmak gibi fi-li yardımlarda bulunmanın harbetmiş kadar sevâb olacağına delildirler.