4996-) Bize Abdullah b. Abdirrahmân Ed-Dârimî de rivâyet etti. ki): Bize Muhammed b. Yûsuf Evzâî-den o da İbn Şihâb-dan bu isnadla haber verdi. O: «Bir kuytuda bir adam..» demiş; «sonra bir adam..» dememiştir. hadîsi Buhârî Ebû Dâvûd Tirmizî ve Nesâî «Cihâd» bahsinde; İbn Mâce «Kitâbü’l-Fiten» de muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. Şerif âmm-ı mahsustur. Ve: «Allah yolunda malr İle canı ile mücâhede eden kimse insanların en iyilerindendir » manasınadır. Yoksa ulema ve sıddîklar daha faziletlidirler. Nitekim bu hususta hadisler vârid olmuştur. Nesâî-nin bir rivâyetinde: en hayırlılarından bir adam...» denilmiştir. İki dağ arasındaki aralıktır. Ancak burada hassaten bu mânâ kasdedilmemiştir. Murâd tenha ve insanlardan uzak yerdir. Vadiler ekseriyetle insandan hâli olduğu için (şi-b) kelimesi misâl olarak zikredilmiştir. hadîs tenhada yalnız yaşamayı insanlar arasına karışmaktan evlâ görenlere delildir. Mesele ihtilaflıdır. Ekseri ulemâya göre fitneden emin olmak şartı ile insanlarla ihtilâl etmek efdaîdir. Bâzı taifeler uzletin yani tenhada ayrı yaşamanın daha faziletli olduğuna kaildirler. Cumhûr bunlara cevap vermiş: «Bu hadîs fitne ve harb zamanlarına hamlediîmiştir. Yahut-insanlarla iyi geçinemeyen kimse hakkındadır.» demişlerdir. Tirraizi-nin «Zühd» Bâbında rivâyet ettiği bir hadîs de cumhûra delildir. Mezkûr hadîsde: İhtilât edip eziyetlerine katlanan mü-minin ecri insanlarla ihfilât etmeyen ve eziyetlerine sabır göstermeyen mü-minin ecrinden daha büyüktür.» buyurulmaktadır. hadîsi İbn Mâce dahi rivâyet etmiştir. geçmiş bütün peygamberler sahabe tabiîn ulemâ ve sulehâ hep insanlarla ihtuat etmiş; bundan cuma ve cenazelere iştirak hastaları dolaşmak ilim ve zikir meclisleri gibi faydalar istihsal etmişlerdir.