5180-) Bize Muhammed b. Müsennâ ile İbn Beşşâr rivâyet ettiler. (Dediler ki): -Bize Muhammed b. Ca-fer rivâyet etti. ki): Bize Şu-be bu isnadla bu hadîsin mislini rivâyet etti. hadîsi Buhârî «Kitabu’l-îdeyn» ile «Edâhî Nuzûr Tevhîd» ve «Zebâyıh» bahislerinde; Nesâî ile İbn Mâce de «Kitâbu’l-Edâhî»-de muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. (sallallahü aleyhi ve sellem)’in: kılmazdan önce»mi yoksa «Biz namazımızı kılmazdan önce» mi. buyurduğunda râvi şekketmiştir. zengine kurban kesmenin vâcib olup olmadığında ihtilâf etmişlerdir. Cumhûra göre zenginin kurban kesmesi sünnettir. Özrü olmadığı halde kesmese günahkâr olmaz kazası da lâzım gelmez. Bu kavil Ebû Bekr-i Sıddîk Ömer b. Hattâb Bilâl-i Habeşî Ebû Mes-ûd-ı Bedrî (radıyallahü anh) ile Saîd b. Müseyyeb Alkame Esved Atâ İmâm Malik İmâm Ahmed İshâk Ebû Sevr Müzeni İbn Münzir Dâvud-u Zahirî ve Hanefîler-den İmâm Ebû Yûsuf ile İmâm Muhammed-in mezhebleridir. A-zam Rabîa ve Evzâî zengine kurban kesmenin vâcib olduğuna kaildirler. Mâlikîler-den bazılarının mezhebi de budur. İbrahim Nehâî: «Kurban kesmek zengine vaciptir. Bundan yalnız Minâ-daki hacılar müstesnadır» demiştir. Hanefîler-in meşhur olan mezhebine göre de kurban hür mukim ve zengin olan müslümana vaciptir. vakti: İmâmla beraber bayram namazı kılındıktan sonradır. Bu hususta ittifak vardır. İbn Münzir bayram günü fecirden önce kurban kesilemiyeceğine ulemânın ittifak ettiğini söylemiştir. Fecr doğduktan sonra kesilip kesilememesi ihtilaflıdır. Şafiî ile Dâvud-ı Zahirî İbn Münzir ve diğer bazı ulemâya göre kurbanın vakti güneş doğarak bayram namazı kılacak ve iki hutbe okuyacak kadar zaman geçtikten sonra girer. Bundan sonra mutlak surette kurbanı kesmek caizdir. A-zam-la Atâ-: «Kurbanın vakti köylerle sahrada yaşayanlar hakkında fecir doğduktan sonra girer. Şehirliler hakkında İmâm bayram namazını kıldırıp hutbeyi okumazdan girmez. Bir şehirli bundan önce kurbanını kesse kurban namına kâfi değildir.» demişlerdir İmâm Mâlik-e göre İmâm bayram namazım kılıp hutbesini okumadan ve kurbanını kesmeden başkaları kurbanını kesemez. İmâm Ahmed İmâmın bayram namazını kıldırmasından Önce kurban kesmenin caiz olmadığını namazdan sonra ise İmâmın kesmesini beklemeden kurban kesmenin caiz olduğunu söylemiştir. Kurban kesenin şehirli veya köylü olması hükümde birdir. Hasanlı Basrî ile Evzâî-den ve İshak-dan da böyle bir kavil rivâyet olunmuştur; Rarbîa ; «İmâm bulunmayan yerde güneş doğmadan kurban kesilmez. Fakat doğduktan sonra kesilebilir» demiştir. Kurban kesmenin son vakti: İmâm A-zam-la İmâm Mâlik ve İmâm Ahmed-e göre bayram günüyle ondan sonraki iki gündür. Bu kavil ashâb-ı kirâmdan Ömer b. Hattâb Ali b. Ebî Tâlib Abdullah b. Ömer Ve Enes b. Mâlik (radıyallahü anh) hazeratından rivâyet olunmuştur. Şafiî: «Kurbanı bayram günü ile onu takib eden üç teşrik gününde kesmek caizdir» demiştir. Cübeyr b. Mut-ım ve İbn Abbâs (radıyallahü anh) ile Atâ- Hasan-ı Basrî Ömer b. Abdilaziz Süleyman b. Mûsa Mekhûl ve Dâvud-ı Zahirî-nin mezhebleri de budur Saîd b. Cübeyr şehirler halkının yalnız Kurban Bayramı günü köylülerin ise bayram gününden maada teşrik günlerinde de kurban kesebileceğine kail olmuş. Muhammed b. Şîrîn ise bayram gününden başka bir günde hiç bir kimsenin kurban kesemeyeceğini söylemiştir. gecelerinde kurban kesmek İmâm-i A-zam-la İmâm-ı Şafiî İmâm Ahmed İshâk Ebû Sevr ve cumhûra göre mekruhtur. İmâm Mâlik-in meşhur kavliyle bi-lumûm Mâlikîyye ulemâsına ve İmâm Ahmed-den bir rivâyete göre geceleyin kurban kesmek caiz değildir. Kesilirse iadesi lâdesi lâzım gelir. şerif bayram hutbesinin namazdan sonra okunacağına da delildir.