5219-) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti. ki): Bize Süfyân b. Uyeyne Amr-dan o da Atâ-dan o da Câbir-den naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında biz onlarla Medine-ye giderken azıklamyorduk. hadîsin Câbir rivâyetini Buhârî ile Nesâî «Hacc» bahsinde tahrîc etmişlerdir. Hazret-i Câbir-in buradaki rivâyetinde «Ben Atâ-a: Câbir; «Nihayet Medine-ye geldik mi?» diye sordu dedim. Evet! cevâbını verdi.» deniliyor. Eu suâli soran râvi İbn-i Cüreyc-dir. Buhârî-nin rivâyetinde aynı suâle Hazret-i Câbir-in «Hayır!» diye cevap verdiği görülüyor. İki rivâyetin arası şöyle bulunmuştur. Atâ- Buhârî rivâyetinde Câbir-in «Evet!» dediğini unutmuş da «Hayır!» dediğini zannederek cevap vermiş. Müslim-in rivâyetinde Câbir-in sözünü hatırlayarak «Evet!» dediğini bildirmiştir. Iyâz diyor ki: «Ulemâ bu hadîslerle amel hususunda ihtilâf etmişlerdir. Bir cemaat kurban etlerinin üzerinden üç gün geçtikten sonra artık o etler yenmez. Bu hadîslerin ifade ettiği haram hükmü bâbîdır demiş. Cumhûr ulemâ ise kurban etlerinin üç gün sonra dahi yenilebileceğine kail olmuşlardır. Onlara göre nehiy buradaki Câbir hadîsi ve diğer bazı rivâyetlerle neshediîmiştir. Bu nesih sünnetin sünneti neshetmesi kabilindendir. Bir takımları bunun nesh olmadığını söylemiş. Buradaki haram kılınmanın bir illetden dolayı olduğunu illet ortadan kalkınca haram hükmü de kalktığını iddia etmişlerdir. Onlara göre buradaki illet yardım talebiyle gelen zayıf bedevilerdir. İlk zamanlar müslümanlara üç günden sonra kurban etlerini yemeleri bu zavallılara versinler diye haram kılınmıştı. Bu illet ortadan kalkınca artık yeyip biriktirmeleri emrolunmuştur. Nitekim bu cihet Abdullah b. Vâkıd rivâyetindeki Hazret-i Âişe rivâyetinden de anlaşılmaktadır» Beraberce hafif bir yürüyüş yapan cemaat demektir. Dâffetül-Ârâb bunların Mısır-a gelenleridir. Burada onlardan murad yardım bekleyen zayıf bedevilerdir. etlerinin evvelce yasak edilmesi tahrim için değil kerahet bildirmek içindi» diyenler de vardır. Bunlara göre kerahet hala bakidir. Fakat üç günden sonra kurban etini yemek haram değildir. Böyle bir illet bugün de zuhur etse üç günden sonra geriye kalan kurban etleri yine isteyen fakirlere verilir. Hadîs-i şerif aynı mânâya hamledil irdi. Hazret-i Ali ile İbn-i Ömer (radıyallahü anh)’in mezhebleri budur. olan hadîsin mutlak surette neshedilmesidir. Yani nehiy hadîsinden haram mânâsı kalmadığı gibi kerahet mânâsı dâhi kaldırılmıştır. Bugün artık kurban etlerini üç gün değil dilediği zamana kadar biriktirmek ve istediği zaman yemek herkese mubahtır. Hazret-i Câbir hadîsiyle bu bâbm sonunda göreceğimiz Büreyde hadîsi bu hususta açık delildirler. etinin ne kadarı yenilip ne kadarı tasadduk edileceği de ihtilaflıdır. Alkame-nin İbn-i Mes-ud-dan rivâyetine göre kurban üçe pay edilerek üçte biri yenilecek üçte biri hediye olarak verilecek üçte biri de tasadduk edilecektir. Bu kavil Atâ-dan da rivâyet edilmiştir. İmâm Şafiî ile İmâm Ahmed-in ve İshâk’ın mezhebleri de budur. Sevrî kurban etinin ekserisi tasadduk olunur demiş. Hanefîler-e göre de müstehab olan eti üçe pay etmektir. adayan kimse fakir olsun zengin olsun o kurbanın etinden yiyemez. Dört mezhebin İmâmları bu meselede müttefiktir. Yalnız İmâm Ahmed-den bir rivâyete göre adak sahibi kurbanından yiyebilir. etinden yemek ekseri ulemâya göre müstehab; Zahiri-ler-e göre vâcibdir.