5827-) Bize bu hadisi İshâk b. ibrahim dahi rivâyet etti. (Dedi-ki) Bize Îsâ b. Yûnus haber verdi. H. İbn Ömer dahi rivâyet etti. ki): Bize Süfyân rivâyet etti Her iki râvi A-meş-den bu isnadla rivâyette bulunmuşlardır. rivâyetleri Buhârî «Kitâbü-l-istîzan»-da tahrîc etmiştir. kişiyi yalnız bırakıp ikisinin gizli konuşmalarının yasak edilme sindeki hikmet ya kendisini o konuşmaya katmamakla tahkir ettiklerin sandığından yahut aleyhinde konuşuyorlar vehmine kapıldığı içindir. Kalabalık insanlar içinde böyle bir şey hatıra gelmeyeceği için ikisinin gizi konuşmasında beis yoktur. Bir kişiyi yalnız bırakıp üç veya daha fazla kişinin gizli konuşmaları da aynı hükümdedir. Nevevî buradaki neh yin tahrim için olduğunu söylüyor ve: «Aralarından birini bırakıp gizlice konuşmak bir cemaata da haramdır. Meğer ki o bir kişi buna izin vermiş ola. İbnü Ömer (radıyallahü anh) ile îmam-ı Mâlik-in bizim ulemâmızın ve cumhûrun mezhebine göre buradaki nehiy her zamana hazar ve sefere âmm ve şâmildir. Ulemâdan bazıları yasak ediler gizli konuşmanın sefere mahsûs olduğunu söylemişlerdir. Çünkü sefer korku yeridir. Bazıları da bu hadîsin mensuh olduğunu söylemişlerdir Bu hüküm İslâm-ın ilk zamanlarında vardı. İslâmiyet yayılıp insanlar emniyete kavuşunca nehiy sakıt olmuştur. Bunu ilk zamanlarda mü-minler mahzun etmek için onların karşısında münafıklar yaparlardı. yerde dört kişi bulunup da ikisi gizli konuşursa bilittifak beis yoktur.» diyor.