6014-) Bize Muhammed b. Râfi- de rivâyet etti. ki): Bize Abdürrezzâk rivâyet etti. ki): Bize Ma-mer Hemmam b. Münebbih-den naklen haber verdi. Hemmâm ; Bize Ebû Hüreyre-nin Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): Rabb-ime su ver Rabbini doyur Rabbine ışık getir demesin. Yine sizden biriniz: Rabbim demesin! Seyyidim mevlâm desin! Ve biriniz: Abdim emem demesin! Fetam fetâhm ğulâmım desin!» buyurdular. hadîsi Buhari «Itk» bahsinde tahrîc etmiştir. ve eme kul mânâsına gelirler. Biri erkeğe diğeri kadına isim olmuştur. Oğlan ve hizmetçi; fetât genç kız demektir. Mürebbî sâhib Mâlik ve Allah manasınadır. beyânına göre bu hadîslerden iki şey murad edilmiştir. Birincisi: Başkasının malı olan bir köle veya cariyenin sahibine rabbim dememesi gerekir. Çünkü rab olmanın hakikati Allah-a mahsustur. Gerçi Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) kıyâmet alâmetlerini beyân ederken: rabbini yahut rabbesini doğurmasıdır.» demiştir. Fakat bu cevazı bildirmek içindir. Nehiyden murad bu sözün kullanılmaması ve Met hâline getirilmemesidir. Nadiren kullan ilmi süt. Bir de bu kelimenin mutlak olarak kullanılması nehyedilmiştir. Yoksa başka bir şeye izafetle kullanılmasında beis yoktur. Rabbüsselem Rabbülmal gibi terkibler hakkında söz yoktur. Kölenin sahibine seyvidim yani efendim demesi yasak edilmemiştir. Çünkü seyyid kelimesi Allah-a mahsus değildir. Ve Allah hakkında Rab kelimesi gibi kullanılmamıştır. Hatta Kâdî Iyâz İmâm Mâlik-in dualarda Allah hakkında Seyyidim denilmesini mekruh gördüğünü nakletmiştir. Allahü teâlâ-ya Kur-ân-ı Kerîm-de ve mütevâtîr hadîslerde Seyyid denilmemiştir. Şu halde kölenin sahibine seyyidim efendim demesinde bir işkâl veya iktibas yoktur. Kölenin sahibine mevlâm diye hitab etmesinde dahi beis yoktur. Zira Mevlâ kelimesinin on altı kadar mânâsı vardır. Mâlik sâhib ve yardımcı mânâları da bunlardandır. Gerçi Bâbımızın üçüncü rivâyetinde «Köle de sahibine mevlâm demesin!» ibaresi göze çarpıyorsa da Kâdî Iyâz bu cümlenin A-meş-den rivâyetinde râvilerin. ihtilâf ettiklerini bâzılarının onu hiç anmadıklarını söylemiş: «En doğrusu bu cümleyi hazfetmektir.» demiştir. Bir kimsenin sahibi bulunduğu köle ve cariyesine abdim emem (yani kulum) demesi mekruhtur. Çocuğum kızım gencim gibi sözler kullanacaktır. Zira Rab kelimesinde olduğu gibi abd kelimesine dahi müstehak olan yalnız Allah-dır. Yani kulluk Allah-a yapılır. Bir de bu kelimede mahlûka yaraşmayan ta-zim mânâsı vardır. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): Allah-ın kullarısınız buyurarak bu kelimeyi niçin yasak ettiğini bildirmiştir. Oğlum kızım gibi kelimelerde böyle bir mânâ yoktur.»