6311-) Bize Züheyr b. Harb ile Muhammed b. Müsennâ ve Ubeydullah b. Saîd rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Yahya b. Saîd Ubeydullah-dan rivâyet etti. ki): Bana Saîd b. Ebî Saîd babasından o da Ebû Hüreyre-den naklen haber verdi. Ebû Hüreyre şöyle dedi: Ya Resûlallah! İnsanların en hayırlısı kimdir? diye soruldu: «En ziyade takva sahibi olanıdır.» Bunu sormuyoruz dediler. halde Halilullah-ın oğlu Nebiyyullah-ın oğlu Nebiyyullah-ın oğlu Nebiyyullah Yûsuf’dur.» buyurdu. Bunu sormuyoruz dediler. halde bana Arabların madenlerini mi soruyorsunuz? Onların ca-hiliyyer devrindeki hayırlıları fakih olurlarsa İslâm-da da en hayırlılarıdır.» buyurdular. hadîsi Buhârî «Kitâbu-l-Enbiya» ve «Menâkıb-ı Kureyş»-de; Nesâî «Tehir» bahsinde tahric etmişlerdir. Hayınn çokluğu demektir. Burada ondan şeref mânâsı kastedilmiştir. Ashabın sorduğu suale Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) keremin en umumî ve şumüllû manâsıyla cevâb vermiş en kerim insanın Allah-dan en çok korkan kimse olduğunu bildirmiştir. Yani ehl-i takva olan kimsenin hayrı çok olur. Böylesi hem dünyada insanlara çok faydalı olur hem de âhirette en yüksek dereceleri kazanır. Ashab bunu sormadıklarını söyleyince o halde Yûsuf (aleyhisselâm)-dır diye cevâb vermişlerdir. Yûsuf (aleyhisselâm)’ın silsilesindeki Nebiyyullahların yerine isimlerini koyarsak şu şekli alır. Yûsuf b. Ya-kub b. İshâk b. İbrahim El-Halil. Görülüyor ki Hazret-i Yûsuf üç peygamberin neslinden gelmiş nesep itibariyle Son derece şerefli bir zâttır. Kendinin de Peygamber olması şeref üstüne şereftir. Bundan maada Yûsuf (aleyhisselâm) yüksek ahlâk sahibi ilm-i rüyaya aşma dünya riyasetini son derece güzel ifa etmiş herkese karşı şefkat ve merhamet göstermiş. Kıtlık senelerinde halkı açlıktan kurtarmış hülâsa dünya ve âhiret hayırlarını kendinde toplamış bir zattır. Ashab bunu da sormadıklarını söyleyince maksatlarının Arab kabileleri olduğunu anlamış ve: Cahiliyyet devrinde hayırlı olan Arabların fakih ve âlim olmak şartiyle İslâm-da da insanların en hayırlısı olduklarını beyan buyurmuştur. Kâdî Iyâz diyor ki: «Bu hadîs üç sualde bütün keremin umumiyle hususiyle mücmeliyle mufassalıyla ancak ve ancak din olduğunu tazammun etmektedir.» madenlerinden murad asılları yani Arab kabileleridir.