6983-) Bize Muhammed b. Râfi- rivâyet etti. ki): Bize Abdürrezzak rivâyet etti. ki): Bize Ma-mer Hemmam b. Münebbih’den rivâyet etti. Hemmam: Ebû Hüreyre-nin Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den bize rivâyet ettikleri şudur... diyerek bir takım hadîsler zikretmiştir. Bunlardan biri şudur: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): buyurmuştur ki: Kulum bir karışla benim karşıma çıktığı vakit ben onu bir arşınla karşılarım. O benim karşıma bir arşınla çıkarsa ben onu bir kulaçla karşılarım. Benim karşıma bir kulaçla çıkarsa ona daha sür-atle gelirim ulaşırım.» buyurdular. hadîsi Buhârî «Kitâbu-t-Tevhid»-de tahric etmiştir. şerîf Kutsî hadîslerdendir. kulumun bana olan zannınm yanındayım...» cümlesinden murad: Affedeceğimi zannederse onu affederim; azab edeceğimi zannederse azab ederim demektir. Bazıları bu beraberliğin mânâsı; tevbe istiğfar ettiği vakit af ve gufranla karşılaması dua ettiği vakit duasını kabul etmesi istekte bulunursa dileğini halketmesidir demiş. Bir takımları da: Bundan murad; recâ ve af ümidi vermektir demişlerdir ki Nevevî bu kavli daha sahîh bulmaktadır. Allah-ı zikrettiği vakit Allah-ın onunla beraber bulunması; ona rahmet tevfik hidâyet ve riâyetiyle olur. Kul içinden Allah-ı zikrettiği vakit Allah-ın da onu aynı şekilde zikretmesine gelince: Bu hususta Mâziri şunları söylemiştir: «Nefis lügatte birçok mânâlara gelir. Bunlardan biri kan biri de hayvanın nefsidir ki Allahü teâlâ hakkında her ikisi müstehildir. Nefsin bir mânâsı da zâttır. Allahü teâlâ’nın zâtı vardır. Bu hadîsdeki nefisden murad da budur.» halde cümlenin mânâsı": Kulum beni içinden zikrederse ben de onu zâtımla anarım demek olur. daha hayırlı halk huzurunda ..» ibaresinden murad; meleklerdir. Yani; kulum beni insanlar arasında zikrederse ben de onu melekler arasında zikrederim demektir. Mu-tezile ve diğer bazı dalâlet fırkaları bu hadîsle istidlal ederek: «Melekler peygamberlerden daha faziletlidir.» demişlerdir. Ehl-i sünnetin mezhebine göre peygamberler meleklerden efdaldir. Onlar bu hadîsi te-vil ederek buradaki insanlardan murad; içlerinde Peygamber bulunmayanlardır. Melekler bu gibi insanlardan hayırlıdırlar derler. şerîf sıfat hadîslerindendir. Zahirî mânâsının murad edilmiş olması imkânsızdır. Binâenaleyh hadîsdeki her kelime münasib şekilde te-vil olunur. Maksad: Kul nasıl ibâdet ederse Allah-ın da ona lâyık olan mükâfatı kat kat vermesidir. hadîsin bir rivâyetinde «ci-tü» ve «eteytü» kelimeleri yanyana zikredilmiştir. Bunların ikisi de «geldim» manasınadır. Beraberce zikredilmeleri te-kid içindir. Maamafih bâzı nüshalarda yalnız «ci-tü» bazılarında da yalnız «eteytü» denilmiştir.