7069-) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Yezîd b. Harun Hammad b. Seleme-den o da Sâbit-ten o da Enes’den naklen rivâyet etti ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) döşeğine uzandığı vakit: doyurup sulayan kifayet eden ve sığındıran Allah-a hamdolsun. Nice yeteri ve sığındırıcısı olmayanlar vardır.» dermiş. Hüreyre rivâyetini Buhârî «Kitâbu-d-Deavât»-da tahric etmiştir. rivâyetindeki «Senin isminle yaşar senin isminle ölürüm» cümlesinden murad: Senin ismini zikrederek yaşar ismini zikrederek ölürüm demektir. Bazıları buradaki isimden müsemma kastedildiğini söylemişlerdir. Bu takdirde hadîsin mânâsı seninle yaşar seninle ölürüm. Yani: Beni yaşatan sensin öldürecek de sensin demek olur. Yine bu hadîsdeki: «Bizi öldürdükten sonra dirilten» cümlesi uyuttuktan sonra uyandıran manasınadır. Uykuya ölüm ıtlak edilmiştir. Zira uyku yarı ölümdür derler. Kıyâmet gününde diriltmek manasınadır. Hüreyre rivâyetindeki «Alnından tuttuğun» tâbirinden murad: Senin kudret ve sultanın altında bulunan mahrukatın demektir. şerifteki borç kelimesinin bütün kul ve Allah borçlarına şâmil olması ihtimâli vardır. ve bâtın kelimeleri Allah-ın isimlerindendir. Bazıları buradaki zahiri zuhurdan kudret-i kâmile sahibi mânâsına geldiğini bir takımları da zahir kat-î delillerle sabit olan. bâtm ise mahlûkatına görünmeyen mânâsına geldiğini söylemişlerdir. Bakıllânî-ye göre Âhirin mânâsı ilim. kudret vesâir sıfatlarıyle baki olan manasınadır. Yani; Allahü teâlâ ezelde nasıl bu sıfatlarla mevsuf ise mahlûkatı yok olup bittikten sonra da aynı sıfatlarla muttasıftır. yatan kimsenin evvelâ onu silkip temizlemesi müstehabdır. Bunun sebebi içinde yılan akreb gibi zararlı hayvanların bulunması ihtimâlidir. Döşeği gömleğinin kenarıyle tutması bu gibi hayvanlar sokmasın diyedir. Sığındıran acıyıp şefkat eden demektir. Bazıları onun vatanı ve meskeni olmayan mânâsına geldiğini söylemişlerdir. Bu takdirde cümlenin mânâsı nice bakacak kimsesi ve yeri yurdu olmayan kimseler vardır demek olur.