7226-) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Ebû Küreyb rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Ebû Muâviye rivâyet etti. H. İsbak b. İbrahim ile Alî b. Haşrem de rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İşet b. Yûnus haber verdi. H. Osman b. Ebî Şeybe dahi rivâyet etti. ki): Bize Cerîr rivâyet etti. Bu râvilerin hepsi A-meş-den bu isnadla rivâyette bulunmuşlardır. Şu kadar var ki: Her birinin hadîsinde: «Ağaçları bir parmak üzrinde ve toprağı bir parmak üzerinde...» ifâdeleri vardır. Cerir-in hadîsinde: «Mahlûkatı da bir parmak üstünde...» ifâdesi yoktur. Lâkin onun hadîsinde: «Dağları da bir parmak üstünde...» ibaresi vardır. Cerir-in hadîsinde şu ziyâde de vardır: «Onu tasdik için söylediğine şaşarak...» hadîsi Buhârî Zümer Sûresinin tefsirinde ve «Kitâbu-t-Tevhid»-de; Tirmizî ile Nesâî dahi «Kitâbu-t-Tefsir»-de muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir. ve Ilıbr: Âlim demektir. Bu kelime umumiyetle Yahûdilerin âlimleri hakkında kullanılır. şerif sıfat hadislerindendir. Bunlar hakkında ulemânın iki mezhebi olduğunu evvelce görmüştük. Yine hülâsa edelim ki: Bir mezhebe göre el parmak vs. gibi uzuvlar Allahü teâlâ hakkında mümtenf yani; imkânsız olduğu için bu gibi kelimelerin hak olduğuna itikad etmek ve mânâlarım Allah-a havale kılmak gerekir. Diğer mezhebe göre bunlar te-vil olunurlar. Bu takdirde buradaki parmaktan murad; muktedir olmaktır. zahirine bakılırsa Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) yâhûdî âlimini tasdik için gülmüştür. Kâdî Iyâz-la bazı kelâm ulemâsına göre ise onun gülmesi tasdik için değil yahûdî âliminin söylediklerini red ve inkâr içindir. O Yahûdinin kötü itikadına şaşmıştır. Çünkü Yahûdilere göre Cenâb-ı Allah cisimdir. Hadîsdeki (onu tasdik için) sözü râvi tarafından söylenmiştir. Nevevî birinci mânâyı daha zahir bulmaktadır. (sallallahü aleyhi ve sellem)’in gülmesinden murad; tebessümüdür.